De tenuitvoerlegging van een gerechtelijke beslissing is slechts mogelijk mits de gerechtsdeurwaarder beschikt
over een uitvoerbare titel.
1. De uitgifte
De uitgifte is het uitvoerbare afschrift van een vonnis of beschikking. Het is voorzien van het opschrift en het
formulier van tenuitvoerlegging.
Dit formulier is de formele tekst die aangebracht wordt op deuitgifte van een vonnis of beschikking om
tenuitvoerlegging ervan mogelijk te maken:
"Wij, Albert II, Koning der Belgen, aan allen die zijn en hierna wezen zullen doen te weten:
tekst van de gerechtelijke beslissing
Lasten en bevelen dat alle daartoe gevorderde gerechtsdeurwaarders dit arrest, dit vonnis, deze beschikking, dit
bevel of deze akte ten uitvoer zullen leggen;
Dat onze Procureurs-generaal en onze Procureurs des Konings bij de
Rechtbanken van Eerste Aanleg daaraan de hand zullen houden en dat alle bevelhebbers en officieren van de Openbare Macht
daartoe de sterke hand zullen bieden wanneer dit wettelijk van hen gevorderd wordt;Ten blijke waarvan dit arrest, dit
vonnis, deze beschikking, dit bevel of deze akte is ondertekend en gezegeld met het zegel van het Hof, de Rechtbank of de Notaris."
De griffier van de rechtbank die het vonnis heeft uitgesproken bezorgt de uitgifte op eerste verzoek aan de advocaat
of de gerechtsdeurwaarder.
2. De betekening van het vonnis en het bevel tot betalen
Indien het uitvoerbare afschrift of titel een veroordelende beslissing inhoudt, dan moet die beslissing vooraf worden betekend
aan de partij tegen wie men wil uitvoeren. De gerechtsdeurwaarder zal een afschrift van het vonnis afgeven op de woonplaats
van de veroordeelde partij.
De termijn tussen betekening en tenuitvoerlegging bedraagt één maand.
Enkel verzet of hoger beroep kunnen de tenuitvoerlegging van een vonnis schorsen.
Indien er ondanks deze schorsing toch daden van uitvoering worden gesteld, dan kan de beslagrechter de schuldeiser tot
schadevergoeding veroordelen.
Het is eveneens noodzakelijk dat een laatste bevel tot betaling wordt betekend aan de veroordeelde partij, minimaal 24 uur
voor de effectieve tenuitvoerlegging.
Deze betekening kan plaatsvinden samen met de betekening van de uitgifte, mits een termijn van 1 maand en 24 uur wordt gerespecteerd
tussen de betekening van het vonnis en de effectieve tenuitvoerlegging.
3. Het beslag
Als de veroordeelde partij na betekening van het vonnis en het bevel tot betalen nog steeds niet betaalt, gaat de schuldeiser effectief
tot tenuitvoerlegging over.
Beslag is de bewarende of uitvoerende maatregel gelegd op verzoek van de schuldeiser om te verhinderen dat de schuldenaar het in beslag
genomen goed zou vervreemden (bewarend beslag) of om het goed te verkopen ten voordele van de schuldeiser (uitvoerend beslag).
De beslagene mag niet meer beschikken over de goederen, tenzij met toelating van de beslaglegger, op straffe van een gevangenisstraf van
8 dagen tot 2 jaar en een geldboete. Hetzelfde geldt voor elke derde, die in het belang van de beslagene de goederen bedrieglijk vernietigt
of wegmaakt.
Er zijn verscheidene mogelijkheden om beslag te leggen, zoals:
- het roerende beslag: op roerende goederen
- het onroerende beslag: op onroerende goederen
- het derdenbeslag: op tegoeden van de schuldenaar bij derden
3.1. Het beslag op roerende goederen
De gerechtsdeurwaarder verschaft zich toegang tot de lokalen waar de goederen van de schuldenaar zich bevinden, al dan niet bijgestaan door
een slotenmaker en de openbare macht (federale politie).
Alle roerende goederen die zich op het domicilie van de schuldenaar bevinden, worden door de wet geacht zijn eigendom te zijn, tenzij de
werkelijke eigenaar het tegenbewijs levert. Bezit geldt als eigendomstitel.
De gerechtsdeurwaarder noteert alle goederen die zich op het domicilie van de schuldenaar bevinden, met uitzondering van de niet-beslagbare.
Hij stelt een verkoopdag vast, minstens 1 maand na de inbeslagname.
Niet vatbaar voor beslag zijn:
- levensnoodzakelijke goederen, bedden en beddengoed
- kleding
- wasmachine
- verwarmingstoestellen, tafel en stoelen
- vaatwerk en huishoudgerei
- ijskast, oven en vuur
- één verlichtingstoestel per woonkamer
- voorwerpen noodzakelijk voor de mindervalide gezinsleden
- voorwerpen noodzakelijk voor de kinderen
- apparaat voor het onderhoud van de goederen (stofzuiger)
- studiegoederen
- beroepsgoederen tot een maximale waarde van 2.478,94 EUR (100.000 fr.)
- voorwerpen ter uitoefening van de eredienst
- levensmiddelen en brandstof voor het gezin voor 1 maand
- gezinsvee: 1 koe, 12 geiten of schapen, 24 dieren van de hoenderhof.
Ook bepaalde goederen die bij een persoon horen kunnen niet in beslag genomen worden. Zo kan een echtgenoot niet de goederen die de
gezinswoning stofferen en die aan de andere echtgenoot toebehoren in beslag laten nemen. Op de goederen van een gefailleerde kan geen
beslag worden gelegd door een schuldeiser. Hetzelfde geldt voor de goederen die door de rechter onder vervreemdingsverbod zijn gesteld.
Alleen goederen die toebehoren aan natuurlijke personen kunnen niet-beslagbaar zijn. Op goederen die toebehoren aan rechtspersonen kan
altijd beslag worden gelegd.
De schuldenaar heeft de mogelijkheid om binnen de 10 dagen een voorstel te doen om de in beslag genomen goederen te verkopen en de opbrengst
te gebruiken om de schuldeiser volledig of gedeeltelijk te betalen.
Als de schuldenaar geen stappen onderneemt, doet de gerechtsdeurwaarder een
aanplakking aan het huis van de schuldenaar, minimaal
4 dagen voor de effectieve
verkoop.
In de praktijk worden de goederen de dag voor de effectieve verkoop
opgeladen. De verkoop vindt plaats in de
veilingzaal van de
gerechtsdeurwaarders of op de
openbare markt.
De gerechtsdeurwaarder leidt de
verkoop en houdt het proces-verbaal bij. De meest biedende krijgt de goederen toegewezen en er mogen slechts
zoveel goederen verkocht worden als nodig is om alle schuldvorderingen aan te zuiveren.
In de praktijk komt het slechts zelden tot zo'n openbare verkoop. Daarvoor zijn verscheidene redenen:
- een aanzienlijk aantal goederen is niet beslagbaar
- de schuldenaar krijgt ruime afbetalingsmogelijkheden
- de kosten zijn zo hoog dat een normaal meubilair amper volstaat om deze kosten te dekken
- rechtspersonen worden in faillissement gedagvaard
De facto betekent de gerechtsdeurwaarder aan onwillige debiteuren opeenvolgende verkoopdagen en/of aanplakkingen, waarna de schuldenaar
telkens een
afbetaling doet om de
verkoop te vermijden tot de schuld is aangezuiverd.
3.2. Het beslag op onroerende goederen
Als de schuldenaar eigenaar blijkt te zijn van een onroerend goed, kan de schuldeiser dit onroerend goed in beslag laten nemen en verkopen.
Meestal heeft de schuldeiser reeds voorafgaand een bewarend beslag laten leggen op de onroerende goederen, aangezien onroerende goederen een
aanzienlijk deel van de totale bezittingen van de schuldenaar uitmaken.
In dit geval wordt het bewarend beslag op de onroerende goederen gewoon omgezet in een uitvoerend beslag, nadat de uitvoerbare titel definitief is,
in kracht van gewijsde is getreden en er geen verzet of hoger beroep meer mogelijk is.
De volledige procedure kan als volgt worden samengevat:
bewarend:
- beschikking beslagrechter
- exploot bewarend beslag
- overschrijving hypotheekkantoor
uitvoerend:
- voorafgaande procedure met een definitief vonnis
- betekening bevel voorafgaand aan het uitvoerend beslag
- betekening van het exploot van beslag
- overschrijving beslagexploot op het hypotheekkantoor
- verzoekschrift aanstelling notaris aan de beslagrechter
- beschikking benoeming notaris
- aanmaning inzake verkoopsvoorwaarden en aanwezigheid op de verkoop
- eerste zitdag
- tweede zitdag
- einde termijn hoger bod
- proces-verbaal van rangregeling.
Van belang is de extra publiciteit door middel van de overschrijving van het beslag op het hypotheekkantoor. Hierdoor blijft vervreemding van het goed
nog wel mogelijk, maar de verkrijger moet dan zelf de schulden van de verkoper delgen.
3.3. Het beslag onder derden
Het beslag onder derden is een beslag uitgaande van de schuldeiser, gelegd op de tegoeden die toekomen of zullen toekomen aan de beslagene, maar die
derden nog onder zich houden.
Dit is niet te verwarren met een beslag buiten woonplaats of een beslag bij derden. Dit laatste is een beslag gelegd op goederen die eigendom zijn van de
beslagene, maar die zich niet bij hem, maar bij derden of elders bevinden.
Meestal gaat het om creditsaldi op bankrekeningen, lonen bij de werkgever, geldsommen bij de notaris naar aanleiding van de verkoop van een onroerend
goed, creditsaldi op agentenrekeningen bij verzekeringsmaatschappijen en vakantiegelden bij de Rijksdienst voor vakantiegeld.
De derde is verplicht binnen de 15 dagen een verklaring van derde beslagene af te leggen. Doet hij dat niet, dan kan de beslagrechter hem een schadevergoeding
opleggen én hem zelf tot schuldenaar verklaren ten opzichte van de schuldeiser.
Ook hier zijn bepaalde inkomsten geheel of gedeeltelijk niet beslagbaar:
volledig onbeslagbaar:
- de gezinsbijslagen
- het wezenpensioen
- tegemoetkomingen aan mindervaliden
- vergoedingen ingevolge een arbeidsgeschil
- ziektekostenvergoedingen
- gewaarborgd inkomen voor bejaarden
- bedragen uitgekeerd als bestaansminimum
- sociale uitkeringen door het OCMW
gedeeltelijk onbeslagbaar Loon: (art. 1409 Ger. Wb. - 01.01.2001)
- minder dan 827,96 EUR (33.400 BEF) : 0 %
- tot 887,46 EUR (35.800 BEF) : 20 %
- tot 979,18 EUR (39.500 BEF) : 30 %
- tot 1.070,90 EUR (43.200 BEF) : 40 %
- boven 1.070,90 EUR : 100 %
Deze bedragen worden aangepast aan het indexcijfer der consumptieprijzen.
De derde-beslagene zal alle bedragen boven deze minima regelmatig doorstorten aan de uitvoerende gerechtsdeurwaarder tot volledige regeling van de schuld.
De gerechtsdeurwaarder zal bovendien deze fondsen evenredig moeten verdelen tussen de schuldeisers die zich aandienen.
De facto maken deze beperkingen het derdenbeslag weinig succesvol.
Bovendien gaan loonafstanden ten gunste van familieleden voor op alle andere derdenbeslagen, zodat collusie mogelijk is en het derdenbeslag dikwijls
een slag in het water is.
